De herkenning van anima en animus is een specifieke ervaring die vooral, of in ieder geval primair, voorbehouden lijkt te zijn aan psychotherapeuten.

Carl Jung

Wat zijn anima en animus? De traditionele definitie is als volgt. De animus van een vrouw is haar eeuwige beeld van een man. De anima van een man is zijn eeuwige beeld van een vrouw. Deze zijn doorgaans onbewust, verborgen buiten ons bewustzijn. Wie op zoek gaat naar zijn of haar blinde vlek moet ook langs het onbekende en vaak is dat ook het onbeminde. Blinde vlekken in ons gedrag hangen nogal eens samen met onvolkomenheden in onze anima en animus. Hoe werk dat?

De Tibetanen noemen deze sprong: Dwaze Wijsheid. Het ego heeft altijd redenen om de eigenschappen die je niet bewust bent niet te willen of kunnen zien. Immers wat je ziet, daar moet je iets mee, zoals verantwoording voor nemen. Het ego vindt daar niets aan en wordt in archetype-land vaak als kaboutertje of trol weer gegeven. Of als een kind dat eigenwijs is. Het is dat wat we weerstand noemen als we in therapie gaan. En toch is weerstand nodig, net als ego. Ze houden ons overeind. Een beetje zoals in de Disney film Binnenstebuiten, waar emoties poppetjes zijn in een controlecentrum. ‘Plezier’ is hier dominant en ‘verdriet’ wordt het ondergeschoven kindje. Ze gaan samen op pad en ‘plezier’ leert dat ‘verdriet’ ook een sleutelrol heeft als het gaat om persoonlijkheid.

Waar word je je vaak als eerste bewust van deze blinde vlek? In een ontmoeting met de ander. Daarmee is de ontmoeting in de buitenwereld, maar je binnenwereld is dan geraakt. Als je echt geraakt wordt zijn dat altijd, zonder uitzondering, spiegels en reflecties van ontmoetingen in je binnenwereld. Je vader en moeder spelen hierbij een zeer grote rol. Jung ging aan het werk met de archetypen omdat die nu juist onderdelen zijn van ons onbewuste, hier ontstaan blinde vlekken. Wanneer je meer over jezelf en deze archetypen van Jung gaat leren, zul je de hertog en hertogin tegenkomen, de koning en de koningin, Bonny en Clyde, de Kluizenaar en ook de Hogepriesteres. Van daaruit ontstaan zowel de nare als de positieve trekjes, die anderen zien en waar jij je niet van bewust bent.

De mannelijke en vrouwelijke kant staan voor twee uitersten. En natuurlijk is dat om er enig grip op te krijgen tijdens ons leren, want we zijn veel meer dat 2 uitersten, we zijn een complex en mooi pakket. Als een van de twee polen een knauw krijgt, komt beschadigt gedrag naar buiten. Als ouders, opvoeders, trainers of onderwijzers zich beschadigend gedroegen naar zichzelf en hun omgeving, als andere belangrijke figuren dat deden of juist werden gemist, zal er automatisch iets misgaan met de innerlijke beelden in een opgroeiend kind. Ook al werken we keihard met traumaverwerking, therapieën of op welke manier dan ook, de beschadigde beelden in onze archetypen wonen in ons onbewuste. Deze is niet te controleren en komt naar buiten in ons blinde-vlek-gedrag.

Animus komt met agressiever gedrag, botheid zowel verbaal als fysiek, controle, imponeren, manipulatie en bazigheid. Anima is overbezorgd, overgevoelig, geeft te veel bloot, verliest contact, is angstig, ontwijkt confrontaties, is overmatig conflictvermijdend en is angstig om iets te verliezen. Beiden komen bij mannen en vrouwen voor. Als je dit wil helen moet je starten met lief zijn voor jezelf. Hard zijn zal de beschadiging verder versterken. Wat je ook kunt doen is tijdelijk goede voorbeelden zoeken en je daar op richten. Zoek ‘substituut-ouders’ uit en voer meerdere gesprekken met ze, of vertoef alleen maar in hun nabijheid zonder woorden. Pas als je innerlijke anima en animus helen of geheeld zijn, kan je in de buitenwereld resoneren met ware zielen. Je vindt pas dan een levenspartner, omdat juist die persoon je zielenspiegel is en die herken je als je innerlijke man-vrouw kanten zijn geheeld. Anders zul je resoneren met beschadigde innerlijke archetypen in anderen.

Als wij een compleet gelukkig leven willen hebben, mogen we ook oefenen en vermogen ontwikkelen om compleet te zijn. Dat betekent dat we tegenstellingen in onszelf mogen verenigen. Niemand weet precies waar de ziel tot leven komt. Bij een droom over moederschap zoals inheemse Afrikaanse moeders de start vieren. Bij de eerste hartslag, de eerste ademhaling wellicht. Iedereen komt op de aarde met een zuivere schep bezieling, wijsheid en god weet wat nog meer… Als je doodgaat vertrekt het heel snel, dat zie je gebeuren.

Carl Jung: "Hoewel we de anima en animus om te beginnen meestal in hun negatieve en ongewenste vorm tegenkomen, zijn ze verre van slechts een soort van slechte geest. Ze hebben, zoals we al zeiden, een even positief aspect. Vanwege hun numineuze, suggestieve kracht vormen ze sinds de oudheid de archetypische basis van alle mannelijke en vrouwelijke godheden en verdienen daarom speciale aandacht, vooral van de psycholoog, maar ook van nadenkende leken.

Als numina werken anima en animus nu ten goede, dan weer ten kwade. Hun oppositie is die van de seksen. Ze vertegenwoordigen daarom een ​​opperste paar tegenstellingen, niet hopeloos verdeeld door logische tegenspraak, maar vanwege de wederzijdse aantrekkingskracht tussen hen, die de belofte van eenheid in zich draagt ​​en deze feitelijk mogelijk maakt."

• Wil je een mooi interview zien en meer leren over Jungiaanse Psychologie, kijk dan deze recente podcast van Jorn Luca en Karin Hamaker Zondag.
• Het beeld bij dit artikel is een spiegeling van de etalage van Gallerie van Tim Cantor aan de Nieuwe Hoogstraat 6h te Amsterdam. Een bijzondere beleving...

Spring in het het diepe Dwaze Wijze!

On Y Va

David & Anke